Η επιστροφή της εποχικής γρίπης τρομάζει τις επιστημονικές και υγειονομικές αρχές της χώρας, πολύ δε περισσότερο όταν συνυπολογίζεται το ήδη υψηλό τίμημα της επιδημίας κορωνοϊού – τα 2.130 νέα κρούσματα που αποτυπώθηκαν στη χθεσινή έκθεση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), οι 1.932 ασθενείς με λοίμωξη covid-19 που νοσηλεύονταν στα νοσοκομεία αλλά και οι 47 νεκροί του περασμένου 24ωρου που ανέβασαν τον θλιβερό κατάλογο των θυμάτων της επιδημίας για τον Σεπτέμβριο στους 984.
Παρότι οι παραλαβές για το κύριο «όπλο» κατά της γρίπης, δηλαδή του αντιγριπικού εμβολίου, έχουν ήδη ξεκινήσει από τα φαρμακεία και οι γιατροί είναι έτοιμοι για την υπό αυστηρούς όρους ηλεκτρονική συνταγογράφηση περισσοτέρων από 4,2 εκατομμυρίων εμβολίων στους πολίτες από την Παρασκευή 1η Οκτωβρίου, το σενάριο της κυκλοφορίας της εποχικής γρίπης εκ παραλλήλου με τον κορωνοϊό SARS-COV-2 γεννά μόνο προβληματισμό και αγωνία στους αρμόδιους αφενός γιατί δεν… έχει ξαναγραφτεί, αφετέρου γιατί θα ξεδιπλωθεί στο σκληρά δοκιμαζόμενο πεδίο της δημόσιας υγείας και του ΕΣΥ.
Η πλήρης απουσία των ιών της γρίπης τον περσινό χειμώνα από το… δίκτυο κυκλοφορίας των ιών και η απόλυτη κυριαρχία του κορωνοϊού με τα σφοδρά επιδημικά κύματα που υψώθηκαν κατά το διάστημα Νοέμβριος -Δεκέμβριος 2020 και στη συνέχεια Μάρτιος- Μάιος 2021 έχουν δημιουργήσει μία πρωτόγνωρη επιδημιολογική κατάσταση, με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε επίπεδο εκτιμήσεων και ασφαλών προγνώσεων.
«Το γεγονός ότι η κινητικότητα της γρίπης την προηγούμενη χρονιά ήταν σε χαμηλά επίπεδα δεν πρέπει να μας δημιουργήσει ένα αίσθημα εφησυχασμού» είπε χαρακτηριστικά χθες κατά την καθιερωμένη ενημέρωση για την εμβολιαστική επιχείρηση «Ελευθερία» η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας, κυρία Μαρία Θεοδωρίδου, προσθέτοντας μάλιστα ότι «ο τρόπος με τον οποίο θα «χτυπήσει» ο ιός της γρίπης εφέτος είναι απρόβλεπτος. Ευχόμαστε να μην είναι πρώιμη η εμφάνιση της γρίπης ή σοβαρότερη».
Αν το κύμα της γρίπης σηκωθεί νωρίτερα από τον Δεκέμβριο, τον μήνα που συνήθως γίνεται το ξεκίνημά του -με κορύφωση τέλος Ιανουαρίου- αρχές Φεβρουαρίου- τότε υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να συμπέσει με το κύμα της επιδημίας κορωνοϊού που θα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Οι ειδικοί αναμένουν το κύμα που ήδη σηκώνεται από τη βόρεια Ελλάδα να εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, και να πλήξει δραματικά τις περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη. Σε μία τέτοια περίπτωση, ο Νοέμβριος πιθανόν να εξελιχθεί σε έναν μήνα μεγάλης δοκιμασίας για την αντοχή των πολιτών, των επαγγελματιών υγείας και του ΕΣΥ.
Η αγωνία για τυχόν πρώιμη ή σοβαρή επιδημία γρίπης και τα εμβόλια
Μπορεί η περσινή αντιγριπική περίοδος να έχει μείνει στην… ιστορία λόγω της απόλυτης απουσίας ιών γρίπης, ωστόσο η ολίγων εβδομάδων συγκυκλοφορία γρίπης και κορωνοϊού κατά το διάστημα Φεβρουάριος- Μάρτιος 2020 δεν ήταν εύκολη για το σύστημα υγείας. Οι ασθενείς που είχαν μολυνθεί και με τους δύο ιούς, είχαν νοσήσει σοβαρά και είχαν χρειαστεί πολυήμερη νοσηλεία σε ΜΕΘ. Αυτό το σενάριο της ανάγκης νοσηλείας ασθενών είτε για covid-19 είτε για γρίπη είτε και για τα δύο νοσήματα μαζί είναι από τα πιο δύσκολα που θα κληθούν να διαχειριστούν οι υγειονομικές αρχές, τόσο αναφορικά με τον αριθμό των ασθενών που θα προκύψουν όσο και με τις συνθήκες νοσηλείας και τις θεραπευτικές λύσεις που θα έχουν στη διάθεσή τους.
Επιπλέον, σε αναμονή βρίσκονται οι ειδικοί για να διαπιστώσουν τι θα ισχύσει εφέτος αναφορικά με το κρίσιμο ζήτημα της φυσικής ανοσίας του πληθυσμού. Όπως επισήμανε η κυρία Θεοδωρίδου, «πέρυσι δεν εκτεθήκαμε τόσο στον ιό της γρίπης σε σχέση με άλλες χρονιές. Σε αυτό παίζει ρόλο η χρήση μάσκας και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που υποχρεωθήκαμε να τηρούμε λόγω της νόσου Covid -19. Ωστόσο, η φυσική ανοσία, επειδή ακριβώς δεν κυκλοφόρησαν πέρυσι οι ιοί της γρίπης, θα είναι χαμηλότερη».
Η χαμηλή ανοσία του πληθυσμού έναντι της γρίπης σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης λόγω του εμβολιασμού κατά της Covid -19 που παρατηρείται πλέον ολοένα συχνότερα, εντείνουν την αγωνία των ειδικών για τον τρόπο που θα εξελιχθεί το επόμενο διάστημα η κυκλοφορία των ιών.
Σε αυτή την κρίσιμη και ρευστή κατάσταση, η επάρκεια αντιγριπικών εμβολίων αποτελεί αναμφίβολα πολύ θετικό στοιχείο. Η διάθεση των εμβολίων θα ακολουθήσει το περσινό μοντέλο, δηλαδή το αντιγριπικό θα χορηγείται κατά προτεραιότητα σε ομάδες πληθυσμού και υπό την προϋπόθεση ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Όπως και πέρυσι, οι αρχές δίδουν έμφαση στη θωράκιση των ευάλωτων και των ηλικιωμένων και θέλουν να διασφαλίσουν τη λελογισμένη διάθεση των αντιγριπικών εμβολίων.
Επίσης, πολύ σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχουν κωλύματα για τη χορήγηση των εμβολίων κατά του κορωνοϊού – με δεδομένο ότι η εμβολιαστική εκστρατεία συνεχίζεται- και κατά άλλων αναπνευστικών ιών όπως η γρίπη και ο πνευμονιόκοκκος. «Δεν απαιτείται χρονική απόσταση μεταξύ του εμβολίου Covid για τα άτομα που θα κάνουν την 3η δόση και του εμβολίου της
γρίπης ή και άλλων εμβολίων, όπως του πνευμονιόκοκκου. Αυτό έχει μελετηθεί και η μελέτη λέγεται Com.Flu.Cov. Δεν υπάρχει βιολογικός μηχανισμός αλληλεπίδρασης που να απαγορεύει
την παράλληλη χορήγηση αυτών των εμβολίων» διευκρίνισε η κυρία Θεοδωρίδου, τονίζοντας ότι είναι επιβεβλημένος ο εμβολιασμός κατά της γρίπης για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Αποσαφηνίζεται περαιτέρω το τοπίο για την 3η δόση
Αναφορικά με την 3η δόση η καθηγήτρια ανέφερε την τελική εισήγηση της Επιτροπής Εμβολιασμού σύμφωνα με την οποία, ο εμβολιασμός της τρίτης δόσης για όσους έχουν λάβει τις 2 προηγούμενες δόσεις με Pfizer, Moderna και AstraZeneca θα γίνει με mRNA εμβόλιο ενώ όσοι εμβολιάστηκαν με το μονοδοσικό εμβόλιο (Johnson & Johnson) θα χρειαστεί να περιμένουν για την τελική απόφαση. «Υπάρχει ισχυρή πιθανότητα να είναι είτε mRNA εμβόλιο είτε το εμβόλιο της Johnson & Johnson» σχολίασε η κυρία Θεοδωρίδου.
Σημειώνεται ότι η 3η δόση χορηγείται για την ενίσχυση των αντισωμάτων, που παρατηρείται ότι μειώνονται μετά την παρέλευση 6 μηνών.
Ήδη έχουν λάβει την 3η δόση περισσότερα από 23.000 ανοσοκατασταλμένα άτομα. Γι΄αυτά τα άτομα η τρίτη δόση μπορεί να ληφθεί ακόμη και ένα μήνα μετά την τελευταία.
Την Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου η πλατφόρμα για προγραμματισμό ραντεβού ανοίγει για τους ηλικιωμένους άνω των 60 χρόνων και για τους υγειονομικούς. Από την επόμενη εβδομάδα θα εμβολιαστούν με αναμνηστική δόση όσοι μένουν σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων.
Η ομάδα ατόμων που δε θα χρειαστεί τρίτη δόση είναι όσοι έχουν νοσήσει με λοίμωξη covid-19 και έχουνεμβολιαστεί με 1 ή 2 δόσεις.
Από τα δεδομένα για την ασφάλεια της τρίτης δόσης από το Ισραήλ (μέχρι στιγμής έχουν χορηγηθεί 2,8 εκατ. αναμνηστικές δόσεις από την ηλικία των 12 ετών) προκύπτει ότι γενικά οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν οι συνήθεις, δηλαδή ο πόνος, η ερυθρότητα στο σημείο του εμβολιασμού. Χαρακτηρίζονται ως ηπιότερες συγκριτικά με τις παρενέργειές των 2 προηγούμενων δόσεων. Η μόνη εκδήλωση που φαίνεται να είναι συχνότερη είναι η διόγκωση του μασχαλιαίου λεμφαδένα σε συχνότητα της τάξεως του 5,2%.
Ποιοι πρέπει να λάβουν το αντιγριπικό εμβόλιο
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά και κατά προτεραιότητα σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:
1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους
παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
– Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική
πνευμονοπάθεια.
– Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
– Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
– Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
– Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
– Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
– Χρόνια νεφροπάθεια
– Χρόνιες παθήσεις ήπατος
– Νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα
– Σύνδρομο Down
3. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.
4. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και
παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki,
ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα).
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή
φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον
κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
7. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων,
στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι,
ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων,
καταστήματα κράτησης
8. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό
προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική
άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.
9. Άστεγοι.
10. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα
που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.
