Στο υπουργικό συμβούλιο παρουσιάστηκε προχθές από τον αρμόδιο υφυπουργό Νίκο Παπαθανάση το νομοσχέδιο που θα «ξεκλειδώσει» το περίφημο σχέδιο Δίκαιης Ενεργειακής Μετάβασης, που φιλοδοξεί να δώσει νέα αναπτυξιακή πνοή στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.
Με το σταδιακό σβήσιμο των φουγάρων της ΔΕΗ, τα περίπου 247.000 στρέμματα των ορυχείων θα πρέπει να είναι έτοιμα να υποδεχθούν επενδύσεις στην καθαρή πράσινη ενέργεια, τη βιομηχανία και το εμπόριο, την «έξυπνη» αγροτική παραγωγή και τον βιώσιμο τουρισμό, την τεχνολογία και την εκπαίδευση.
Επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ στους πέντε αυτούς πυλώνες θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο μισού και πλέον αιώνα που στηρίχθηκε στη μονοκαλλιέργεια του λιγνίτη και ήδη επενδυτικά εμβληματικά σχέδια προϋπολογισμού άνω των 3,5 δισ. ευρώ αναμένουν από την κυβέρνηση τη δρομολόγηση του σχεδίου Δίκαιης Ενεργειακής Μετάβασης, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από κοινοτικούς, εθνικούς πόρους, το Ταμείο Γιούνκερ και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων με συνολικό ποσό άνω των 5 δισ. ευρώ. Τον δρόμο για την υλοποίηση του σχεδίου αναμένεται να ανοίξει το νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε, οι πολύπλοκες ωστόσο διαδικασίες προεξοφλούν ότι θα είναι μακρύς.
Το νομοσχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων τη σύσταση εταιρείας ειδικού σκοπού (SPV) του ελληνικού Δημοσίου στην οποία η ΔΕΗ θα μεταβιβάσει τα 2/3 των 247.000 στρεμμάτων στη Δυτική Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη, τα οποία θα φιλοξενήσουν νέες επενδύσεις. Ενας αριθμός 164.000 στρεμμάτων θα αποτελέσει ξεχωριστό κλάδο της ΔΕΗ, ο οποίος στη συνέχεια θα αποσχισθεί και θα εισφερθεί στο SPV που θα συσταθεί από το Δημόσιο χωρίς αντάλλαγμα, καθώς η αξία τους θα συμψηφιστεί με το κόστος αποκατάστασης που η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη να αναλάβει στη βάση της ευρωπαϊκής αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Το SPV που θα συσταθεί, θα προχωρήσει στην αξιοποίηση της ακίνητης αυτής περιουσίας, σε σύμπραξη με ιδιώτη, ο οποίος θα επιλεγεί με διαγωνιστικές διαδικασίες και θα αναλάβει την υλοποίηση έργων υποδομής, τη λειτουργία τους, ενώ θα έχει και την ευθύνη της επιλογής των επενδύσεων που θα φιλοξενηθούν στις εκτάσεις των ορυχείων.
Για τη χωροθέτηση των επενδύσεων είναι απαραίτητη η κατάρτιση των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) τα οποία θα καθορίσουν τις χρήσεις γης, τους όρους και περιορισμούς δόμησης, ζώνες ειδικών πολεοδομικών κινήτρων, το οδικό δίκτυο και άλλες υποδομές. Την ανάθεση των μελετών έχει αναλάβει να «τρέξει» η ΔΕΗ μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών στη βάση προγραμματικής σύμβασης με το Δημόσιο που ενέκρινε μέσα στον Αύγουστο το Δ.Σ. της εταιρείας και αναμένεται να υπογραφεί και από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα. Η ΚΥΑ για τις προδιαγραφές των Ειδικών Πολεοδομικών Μελετών υπεγράφη μόλις πρόσφατα από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκο Ταγαρά και έχει πάρει τον δρόμο για το Εθνικό Τυπογραφείο. Από τη στιγμή πάντως που η ΔΕΗ αναθέσει τις μελέτες για την ολοκλήρωσή τους ακόμη και με διαδικασίες fust track απαιτούνται τουλάχιστον δέκα μήνες, ενώ έξτρα χρόνος θα απαιτηθεί για την έγκριση των ΕΠΣ καθώς γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας έπειτα από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων.
Το 1/3 των εδαφών που θα παραμείνει στη ΔΕΗ, περίπου 83.000 στρέμματα, θα αξιοποιηθεί από την ίδια για την εγκατάσταση επενδύσεων ΑΠΕ, ενώ ένα μέρος θα αποκατασταθεί με πόρους ύψους 242 εκατ. ευρώ που έχουν διασφαλισθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.
