Η Πομπηία, βρίσκεται 23 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νάπολης και φιλοξενούσε περίπου 13.000 κατοίκους όταν η καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου έθαψε την πόλη κάτω από ένα παχύ στρώμα ηφαιστειακών υλικών και τέφρας το 79 μ.Χ.
Του Κων/νου Χαρ Τζιαμπάση*
Η αρχαία πόλη ανακαλύφθηκε μόλις τον 16ο αιώνα και οι ανασκαφές ξεκίνησαν γύρω στο 1750 και συνεχίζονται έως σήμερα. Το Ιταλικό Υπουργείο Πολιτιστικών Αγαθών εδώ και μερικά χρόνια πραγματοποιεί ένα μεγάλο Πρόγραμμα Συντήρησης και Αποκατάστασης των Μνημείων της αρχαίας Πομπηίας. Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος τα τελευταία χρόνια νέες ανακαλύψεις έρχονται στο φως καθώς οι αρχαιολόγοι πραγματοποιούν εργασίες συντήρησης για να σταματήσουν τη φθορά από τον χρόνο.
Τον προηγούμενο Φεβρουάριο, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα ακόμη εύρημα. Το σχεδόν τέλεια διατηρημένο τετράτροχο άρμα, το οποίο ήταν κατασκευασμένο από ορείχαλκο και κασσίτερο, το οποίο βρέθηκε κοντά στους στάβλους μιας αρχαίας ρωμαϊκής έπαυλης στην Civita Giugliana, περίπου 700 μέτρα από τα τείχη της αρχαίας Πομπηίας.
Τις τελευταίες ημέρες η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τον σκελετό του Marcus Venerius Secundus σε έναν πολυτελή τάφο στην νεκρόπολη της Porta Sarno (εικ.1). Τα δεδομένα που υπάρχουν έως τώρα αποδεικνύουν ότι ο σκελετός ανήκει σε ένα άνδρα από 60 έως 70 ετών που λόγω των κακώσεων στις αρθρώσεις των ποδιών του μάλλον ήταν σκλάβος στη νεανική του ηλικία (εικ.2α).
Ο σκελετός ταυτίζεται με τον Marcus Venerius Secundus, έναν πρώην σκλάβο, που ελευθερώνεται και αναλαμβάνει επιστάτης του ναού της Αφροδίτης. Ο πρώην σκλάβος, λόγω του θρησκευτικού του αξιώματος, πιθανόν να έφθασε στα ανώτατα κοινωνικά στρώματα της Πομπηίας και γι’ αυτό να ενταφιάστηκε σε αυτόν τον πολυτελή τάφο. Η ταφή είναι ένα ασυνήθιστο γεγονός για την Πομπηία, μια και συνήθως οι ενήλικες νεκροί αποτεφρώνονταν κατά την περίοδο αυτή. Ο σκελετός είναι ένας από τους καλύτερα διατηρημένους ως τώρα που έχει βρεθεί στη νεκρόπολη της Porta Sarno. Το όνομα Marcus Venerius Secundus μας ήταν ήδη γνωστό από μια καταγραφή στο αρχείο ενός τραπεζίτη της αρχαίας Πομπηίας.
Οι αρχαιολόγοι από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Βαλένθιας που διεξάγουν την έρευνα στη νεκρόπολη της Porta Sarno και την ανασκαφή του πολυτελούς αυτού τάφου αναφέρουν ότι ο νεκρός δεν αποκλείεται να είχε ταριχευτεί, καθώς διατηρεί τα κοντά, λευκά μαλλιά του αλλά και ένα αφτί(εικ.2β). Στον τάφο βρέθηκαν επίσης δύο τεφροδόχοι, μια από τις οποίες είναι φτιαγμένη από γαλάζιο γυαλί και φέρει την επιγραφή Novia Amabilis «καλή σύζυγος».
Σε μια από τις πλευρές του τάφου είναι εντοιχισμένη και μια επιγραφή που αναφέρει το όνομα του νεκρού και ότι ο Marcus Venerius Secundus έδινε θεατρικές παραστάσεις και στην ελληνική γλώσσα «ludi graeci», εκτός από τη λατινική (εικ.3). Η οργάνωση παραστάσεων και στα ελληνικά δείχνει το ανοιχτό πολιτιστικό κλίμα που είχαν οι κάτοικοι της Πομπηίας αλλά και την ευρεία διάδοση της ελληνικής γλώσσας στην υψηλή κοινωνία της Πομπηίας, η οποία γνώριζε τα κείμενα των μεγάλων κλασσικών.
Με αυτή την ανακάλυψη οι αρχαιολόγοι ρίχνουν φως στις τελετουργίες ταφής και τις πολιτισμικές δραστηριότητες που λάμβαναν χώρα στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη της Πομπηίας. Στο μεταξύ οι ειδικοί και το ευρύ κοινό θα πρέπει να οπλιστούν με υπομονή και θα περιμένουν ακόμα πολύ καιρό για τα τελικά συμπεράσματα, μέχρι να ολοκληρωθούν οι έρευνες και να δημοσιευθούν τα επιστημονικά πορίσματα των ερευνών μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και των ξένων ΜΜΕ.
*Ο Κων/νος Χαρ Τζιαμπάσης είναι Αρχαιολόγος
Πηγές και φωτογραφικό υλικό: Positano News, Parco Archeologico di Pompei
