Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» σε όλες τις μορφές του τα τελευταία 10 χρόνια αποτελεί ίσως το πιο γνωστό και πετυχημένο πρόγραμμα επιδοτήσεων που υλοποιείται με πόρους της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ στην Ελλάδα. Αυτό προκύπτει από την εν εξελίξει έρευνα της ελληνικής EURACTIV και της Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου (ΕΙΕΤ), ενώ το αναγνώρισε ευθέως και η Γενικής Γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου από το βήμα του συνεδρίου GREEN DEAL GREECE 2021 που διοργάνωσε πριν λίγο καιρό το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το economix.gr και η euractiv.gr.
Του Θοδωρή Καραουλάνη*
Στο ίδιο συνέδριο οι τοποθετήσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ έκρυβαν και ειδήσεις για το νέο πρόγραμμα Εξοικονομώ που θα τρέξει τα επόμενα χρόνια, ξεκινώντας πιθανότατα τον Σεπτέμβριο.
Όπως έχει αποκαλύψει από το περασμένο έτος η ελληνική EURACTIV, το νέο Εξοικονομώ θα χρηματοδοτηθεί με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη δράση επιδοτήσεων σε κατοικίες. Παράλληλα η κυβέρνηση προχωρά – με αρκετή καθυστέρηση, είναι η αλήθεια, λόγω σημαντικών γραφειοκρατικών προβλημάτων, όπως παραδέχθηκε η ΓΓ Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου – και το πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ, που μέσα από το ΕΣΠΑ και πόρους της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ θα χρηματοδοτήσει την ενεργειακή αναβάθμιση εκατοντάδων δημόσιων κτιρίων. Παράλληλα η κυβέρνηση, με πίεση της Κομισιόν όπως αποκαλύψαμε πριν λίγους μήνες, εξασφάλισε και σημαντικό κονδύλι από το Ταμείο Ανάκαμψης για της ενεργειακή αναβάθμιση και άλλων δημοσίων κτιρίων, όπως δικαστηρίων, νοσοκομείων, δημοτικών κτιρίων κλπ. Θυμίζουμε ότι ήδη αποκαλύψαμε τους προηγούμενους μήνες τα ξεχωριστά προγράμματα που ήδη τρέχουν για ενεργειακή αναβάθμιση νοσοκομείων και πανεπιστημίων από το ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ του ΕΣΠΑ, ενώ σύντομα προκηρύσσεται και πρόγραμμα για την ηλεκτροκίνηση και τη βιώσιμη κινητικότητα σε πάνω από 80 δήμους της χώρας, όπως ανέφερε δημοσίως ο ΓΓ Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ Θύμιος Μπακογιάννης, επιβεβαιώνοντας επίσης αποκλειστικό ρεπορτάζ που δημοσιεύσαμε πριν λίγες εβδομάδες.
Οι δράσεις Εξοικονόμησης ενέργειας που σχεδιάζει το ΥΠΕΝ, όμως, αυτή τη φορά δεν περιορίζονται σε κατοικίες (όπως την προηγούμενη δεκαετία) και τον δημόσιο τομέα. Χτίζοντας πάνω στην εμπειρία δεκάδων έργων Interreg (αλλά και ερευνητικών έργων Horizon) την τελευταία 20ετία, που ασχολήθηκαν με τις ανάγκες και τα αποτελέσματα εξοικονόμησης ενέργειας σε επιχειρήσεις, η Ελληνική Κυβέρνηση αποφάσισε να δημιουργήσει ειδικά προγράμματα τόσο για τουριστικές επιχειρήσεις όσο και για τη βιομηχανία προκειμένου να προβούν σε επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Οι πόροι αυτών των προγραμμάτων θα προέλθουν από τρεις πηγές: από το τρέχον και το επόμενο ΕΣΠΑ και φυσικά το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, πάντα με ευρωπαϊκούς πόρους και κυρίαρχο τον ρόλο της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ.
Σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών Θόδωρο Σκυλακάκη, που είναι ο αρμόδιος της κυβέρνησης για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και μίλησε στο συνέδριο Green Deal Greece 2021, ειδικά από το ταμείο αυτό και μόνο για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» έχει σχεδιαστεί να διατεθούν αθροιστικά σημαντικοί πόροι πάνω από 1 δις στο Εξοικονομώ κατ’ οίκον, 450 εκατομμύρια στο Εξοικονομώ των επιχειρήσεων, ενώ για το το Εξοικονομώ του κράτους θα κινητοποιηθούν, μαζί με τη μόχλευση από ιδιώτες πόροι περίπου 600 εκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται για ένα τεράστιο έργο στον τομέα της ενέργειας, που θα υλοποιηθεί ταχύτατα και θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην προσπάθεια για μείωση των ρύπων, σημείωσε ο κ. Σκυλακάκης.
Κώστας Σκρέκας: τεράστιο κύμα ανακαινίσεων και ενεργειακής αναβάθμισης στον κτιριακό τομέα, συνολικού ύψους 4 δισ. Ευρώ –
«Έχουμε προγραμματίσει ένα τεράστιο κύμα ανακαινίσεων και ενεργειακής αναβάθμισης στον κτιριακό τομέα, συνολικών επενδύσεων της τάξης των 4 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 2 δισ. ευρώ αφορούν σε κρατική συμμετοχή». Αυτό ανακοίνωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, τονίζοντας τον καθοριστικό ρόλο του ΤΕΕ και των μηχανικών στην επιτυχία του νέου κύκλου του προγράμματος «Εξοικονομώ Αυτονομώ» και των άλλων προγραμμάτων ενεργειακής εξοικονόμησης που σχεδιάζονται στη χώρα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού (και ίσως και Ελληνικού…) Κύματος Ανακαινίσεων, μιλώντας στο 1ο Συνέδριο «GREEN DEAL GREECE2021» για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που διοργάνωσαν ΤΕΕ – economix.gr – euractiv.gr με τίτλο: «2021-2030, Η δεκαετία μιας Πράσινης Επανάστασης» πριν λίγες ημέρες στο «Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
«Στο τεράστιο πρόγραμμα ανακαινίσεων και ενεργειακής αναβάθμισης στον κτιριακό τομέα αποφασίσαμε και έχουμε άμεσο σύμβουλό και ενδιάμεσο φορέα το Τεχνικό Επιμελητήριο, το πιο αρμόδιο ίσως για να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε το πιο πετυχημένο Εξοικονομώ το οποίο έχει ποτέ τρέξει στη χώρα» είπε χαρακτηριστικά ο κ Σκρέκας κατά την ομιλία του στη θεματική ενότητα του Συνεδρίου με τίτλο: «Απολιγνιτοποίηση/ενεργειακή μετάβαση/ΑΠΕ», απευθύνοντας ευχαριστίες στον Πρόεδρο του ΤΕΕ Γιώργο Στασινό, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι, «είμαστε σε καθημερινή πραγματικά συνεργασία, γιατί μπορεί να πετύχουμε τεράστια πράγματα εάν τελικά το κράτος χρησιμοποιήσει έτσι όπως πρέπει αποδοτικά το μοναδικό τεχνικό σύμβουλο θεσμικά που έχει, που είναι το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος».
Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν στο συνέδριο, σύντομα θα παρουσιαστούν από τον υπουργό ΠΕΝ Κώστα Σκρέκα και την πολιτική του ΥΠΕΝ, τόσο ο Οδηγός του νέου «Εξοικονομώ Αυτονομώ» όσο και ο Οδηγός του προγράμματος «Ηλέκτρα» για την αναβάθμιση των κτιρίων του δημοσίου.
Νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» με περισσότερη διαφάνεια και λιγότερη ταλαιπωρία
Στο συνέδριο Green Deal Greece 2021 επέλεξε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου να κάνει σημαντικές ανακοινώσεις για το νέο πρόγραμμα Εξοικονομώ που αφορά κατοικίες. Σύμφωνα με πληροφορίες της euractiv.gr, το ΥΠΕΝ δίνει αγώνα προκειμένου να οριστικοποιήσει λεπτομέρειες και να προδημοσιεύσει τον οδηγό του νέου προγράμματος μέσα στον Ιούλιο, ώστε να μπορέσουν να προετοιμαστούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, καθώς το πρόγραμμα ανακοινώθηκε ότι θα έχει αλλαγές. Και οι αλλαγές αφορούν ειδικά τη δομή και τις προϋποθέσεις του προγράμματος, όπως ανέλυσε η κα Σδούκου, αλλά και πολλά επιμέρους τεχνικά θέματα στους τρόπους υπολογισμού, τις ιδιότητες υλικών και άλλα τεχνικά ζητήματα, που επεξεργάζονται από κοινού ΥΠΕΝ και ΤΕΕ προκειμένου να ολοκληρώσουν τις αναγκαίες τεχνικές λεπτομέρειες (νεά ψηφιακή πλατφόρμα, οδηγός προγράμματος, Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και Τεχνικές Οδηγίες Εφαρμογής, λογισμικό υπολογισμών κλπ).
Ήδη όπως προανήγγειλε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας το ΥΠΕΝ θα αναθέσει στο ΤΕΕ τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του νέου Εξοικονομώ, καθώς το τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας διαθέτει πλέον μεγάλη τεχνογνωσία στην ηλεκτρονική αδειοδότηση ειδικά στον κτιριακό τομέα (όπως το σύστημα e-adeies, που επίσης παρουσιάσαμε πριν λίγους μήνες) και στο Υπουργείο θέλουν πάση θυσία ο νέος κύκλος του Εξοικονομώ να μην έχει τα προβλήματα λειτουργίας που υπήρξαν σε όλους τους προηγούμενους κύκλους λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος, όπου συχνά έπεφταν τα ηλεκτρονικά συστήματα και δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν πολλοί ενδιαφερόμενοι. Παράλληλα, για τον ίδιο λόγο – αλλά και για λόγους απορροφητικότητας και λειτουργικότητας – το ΥΠΕΝ αποδέχτηκε την από καιρού πρόταση του ΤΕΕ να αλλάξει η μεθοδολογία υποβολής προτάσεων. Όπως ανακοίνωσε τόσο ο κ. Σκρέκας όσο και η κα. Σδούκου, το νέο πρόγραμμα δεν θα υλοποιηθεί με τη μορφή first in – first serded, δηλαδή με χρονική προτεραιότητα (ή αλλιώς «όποιος προλάβει)… Το ΥΠΕΝ και το ΤΕΕ σχεδιάζουν ένα σύστημα όπου η πλατφόρμα και οι προθεσμίες θα είναι ανοιχτές για όλους σε διαδοχικούς κύκλους όπου θα μεσολαβεί ανάμεσα στην υποβολή αίτησης και την απόφαση αυτοματοποιημένη αξιολόγηση με βάση κυρίως τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας και τα κοινωνικά κριτήρια. Η αξιολόγηση αυτή θα γίνεται μέσα από το σύστημα με γνωστά εκ των προτέρων κριτήρια χωρίς ανθρώπινη επέμβαση για λόγους διαφάνειας και αξιοπιστίας, και στο ΥΠΕΝ προσδοκούν ότι η περισσότερο αυτοματοποιημένη λειτουργία θα φέρει και λιγότερη ταλαιπωρία μηχανικών – συμβούλων – πολιτών αλλά και μεγαλύτερη ταχύτητα στις διάφορες φάσεις του προγράμματος μέχρι και την εκταμίευση και τον έλεγχο, καθώς μέχρι σήμερα παρατηρούνται καθυστερήσεις σε όλους τους κύκλους.
Αλεξάνδρα Σδούκου: με ενεργειακά και κοινωνικά κριτήρια οι επιδοτήσεις του νέου «Εξοικονομώ Αυτονομώ»
Τους βασικούς άξονες του νέου προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών «Εξοικονομώ Αυτονομώ» ανακοίνωσε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρα Σδούκου στο ίδιο συνέδριο.
Σύμφωνα με τη ΓΓ του ΥΠΕΝ, βασικοί άξονες του νέου προγράμματος θα είναι οι εξής:
- Ως κριτήριο για την ένταξη στο Πρόγραμμα παραμένει η υποχρέωση της ενεργειακής αναβάθμισης κατά 3 κλάσεις – κατηγορίες
- Καταργείται η χρονική προτεραιότητα ως διαδικασία για την ένταξη στο πρόγραμμα
- Δημιουργείται ειδικό σύστημα για την αξιολόγηση και την κατάταξη με φθίνουσα σειρά προτεραιότητας των αιτήσεων, της γνωστής σε όλους διαδικασίας συγκριτικής αξιολόγησης.
Τα κριτήρια βάσει των οποίων θα γίνεται αυτή η αξιολόγηση είναι ενεργειακά, κατά κύριο λόγο, αλλά και κοινωνικά. Πιο συγκεκριμένα:
- Αυξημένη εξοικονόμηση ενέργειας,
- βαθμοημέρες,
- αρχική (πριν την ένταξη στο Πρόγραμμα) ενεργειακή κλάση,
- παλαιότητα κατασκευής, εισόδημα.
Ενώ τα κοινωνικά κριτήρια θα λαμβάνουν υπ’ όψιν τα εξής:
- Μακροχρόνια άνεργοι,
- ΑΜΕΑ,
- εξαρτώμενα μέλη,
- μονογονεϊκή οικογένεια
Κάθε κριτήριο θα έχει συγκεκριμένη βαρύτητα για τη διαμόρφωση της τελικής βαθμολογίας.
Σύμφωνα πάντα με την κα Σδούκου, «ο διαμοιρασμός των πόρων του Προγράμματος προσπαθούμε να γίνει, ανά νομό, και όχι ανά περιφέρεια όπως πριν. Ωστόσο, ακόμα και σε διαφορετικές περιοχές ανά νομό, για παράδειγμα, άλλη ανάγκη υπάρχει στο Πήλιο και άλλη στον Βόλο, υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες». Έτσι, όπως είπε, «θα λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν και τις βαθμοημέρες για την κατανομή των πόρων. Ταυτόχρονα όμως, όπως προανέφερα οι βαθμοημέρες θα αποτελούν και κριτήριο για τη βαθμολογία και επομένως την προτεραιοποίηση των αιτήσεων». Για όσους δεν γνωρίζουν, οι βαθμοημέρες είναι ο τρόπος υπολογισμού της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση ανάλογα με τη θερμοκρασία και το κλίμα κάθε περιοχής.
Ακόμη η Γενική Γραμματέας Ενέργειας τόνισε ότι «για πρώτη φορά στο Πρόγραμμα εντάσσεται και η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, η οποία θα είναι υποχρεωτική για την αίτηση στο Εξοικονομώ και θα επιδοτείται». Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, ένα ηλεκτρονικό σύστημα εκσυγχρονισμού της αγοράς ακινήτων θα γίνει υποχρεωτική στις συναλλαγές ακινήτων από την 1η Οκτωβρίου, όπως αποφάσισε πρόσφατα το ΥΠΕΝ και όσοι συμμετέχουν στο Εξοικοκομώ θα μπορούν να καλύψουν και το κόστος δημιουργίας του πλήρους ψηφιακού φακέλου τους ακινήτου τους. «Επαναπροσδιορίζονται οι επιδοτήσεις και αναδιαρθρώνονται οι κόφτες, ούτως ώστε να είναι περισσότεροι οι πολίτες που μπορούν να ενταχθούν και να επωφεληθούν από αυτό», ανέφερε η κα Σδούκου. Στόχος, όπως είπε, για τον επόμενο κύκλο είναι: «Να εντάξουμε 50.000 κατοικίες, να “πέσουν” στην αγορά, μαζί με την αναμενόμενη μόχλευση κοντά στο 1 δισ. ευρώ αν είναι δυνατόν, να επιτύχουμε τη μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση» και πρόσθεσε ότι «τα δημόσια κτίρια είναι και αυτά μία άλλη αγορά και δεν πρέπει να τα παραμελήσουμε».
*euractiv.gr
