Το 1930 ο οικονομολόγος Τζων Μέυναρντ Κέυνς προέβλεψε ότι ο χρόνος που δαπανούμε δουλεύοντας θα μειωθεί σταδιακά σε μόλις 15 ώρες την εβδομάδα, καθώς η τεχνολογία θα μας κάνει πιο παραγωγικούς. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Αντίθετα δουλεύουμε περισσότερο, αμειβόμαστε λιγότερο, έχουμε μεγάλη φορολογία και λιγότερο κοινωνικό κράτος. Στο μεταξύ ήρθε το 2020 και η υγειονομική κρίση αλλάζοντας τα πάντα.
Ο νέος κορωνοϊός «έστησε» την μεγαλύτερη στην ανθρώπινη ιστορία πρόκληση για την μορφή εργασίας. Η πανδημία, πέραν των αναστολών εργασίας σε πολλά επαγγέλματα, επέβαλε τη βίαιη εισαγωγή της τηλεργασίας, και αυτή με τη σειρά της έφερε πλήθος αφανών αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις. Εδώ και έναν χρόνο, εξαιτίας των περιορισμών στις μετακινήσεις, τα σπίτια έχουν μετατραπεί σε χώρους εργασίας ,το γραφείο και οι διαπροσωπικές σχέσεις έφυγαν από το πλάνο και πλήθος εργαζομένων προσφέρει, μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών, σε ένα εν πολλοίς νέο και αρρύθμιστο περιβάλλον , τις υπηρεσίες του εξ αποστάσεως. Οι εργαζόμενοι τείνουν να γίνουν αιχμάλωτοι του υπολογιστή σχεδόν επί 24ώρου βάσεως, οι εργοδοτικές απαιτήσεις σε πολλές περιπτώσεις έχουν πολλαπλασιαστεί, γενικώς η παλαιά σχέση της οκτάωρης ημερήσιας και της πενθήμερης εβδομαδιαίας απασχόλησης τείνει να ανατραπεί, διαμορφώνοντας εκ των πραγμάτων νέα δεδομένα και νέες ανάγκες.
Σε όλη αυτή την κατάσταση η κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός κ. Κ. Χατζηδάκης βρίσκει την ευκαιρία να προωθήσει την ατζέντα του με νομοθετική παρέμβαση που ετοιμάζει εισάγοντας αυτόματα τις προβλέψεις για ελαστικότητα στην τηλεργασία,τις ατομικές συμβάσεις για τη διευθέτηση του συμβατικού χρόνου εργασίας σε εποχικές δραστηριότητες, την εξίσωση και ανύψωση των υπερωριών σε υπηρεσίες και βιομηχανία, την απασχόληση τα Σαββατοκύριακα, τα μητρώα εργαζομένων και ηλεκτρονικές ψηφοφορίες για τις απεργίες.
Όλα τα παραπάνω συγκροτούν απόπειρα μείζονος αλλαγής συνολικά στις εργασιακές σχέσεις. Καταργούνται και τα τελευταία εναπομείναντα εργασιακά δικαιώματα, με πρόσχημα την κρίση που προκάλεσε η πανδημία στις επιχειρήσεις. Τελευταία κάστρα που πέφτουν είναι η οκτάωρη εργασία και η αμοιβή των υπερωριών. Με το νέο νομοσχέδιο, προωθείται επίσης η έννοια των ατομικών συμβάσεων εργασίας, μέσω των οποίων θα συμφωνείται μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων ο χρόνος απασχόλησης. Οι εργοδότες θα έχουν το δικαίωμα να υποχρεώνουν τους εργαζόμενους, όποτε εκείνοι κρίνουν απαραίτητο για τις ανάγκες της επιχείρησής τους, να εργάζονται έως δέκα ώρες τη μέρα, χωρίς να αμείβονται υπερωριακά. Μάλιστα όσον αφορά στις υπερωρίες, υπάρχει πρόβλεψη στο νέο νομοσχέδιο, να αυξηθούν από 48 ώρες το εξάμηνο που ίσχυε μέχρι σήμερα, στις 180 ώρες το εξάμηνο.
Ο εργαζόμενος είναι και πάλι αυτός που πρέπει να βάλει πλάτη, για να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων η επιχείρηση στην οποία εργάζεται και η οποία δεν στηρίχθηκε επαρκώς όλο αυτό το διάστημα της πανδημίας με αποτέλεσμα να αναμένεται και έκρηξη της ανεργίας το επόμενο διάστημα. Την στιγμή που η Ισπανία ξεκινάει πιλοτικά την τετραήμερη εργασία 32 ωρών δίχως κούρεμα στις απολαβές των εργαζομένων, την στιγμή που όλο και σε περισσότερες χώρες κερδίζει έδαφος η ιδέα ότι με 32 ώρες εργασίας θα αυξηθεί η παραγωγικότητα, θα βελτιωθεί η ψυχική υγεία των εργαζομένων και θα υπάρξει μεγάλο όφελος στον αγώνα για την κλιματική αλλαγή, στην Ελλάδα επιστρέφουμε με γοργά βήματα σε ένα εργασιακό μεσαίωνα.
Παναγιώτης Ψυχογυιός
