Ένα εξαιρετικό animation για τον Δίολκο στον Ισθμό της Κορίνθου

1. Ο ΙΣΘΜΟΣ

Ὢ Πέλοπος λιπαρὰς νάσος θεόδμητοι πύλαι.

(Βακχυλίδης 1, 13, 14)

«Ω πύλες, από θεούς φτιαγμένες, της λαμπερής νήσου του Πέλοπα».

α) Εισαγωγή

Ο Ισθμός της Κορίνθου είναι το στενό τμήμα ξηράς, το οποίο συνδέει την Πελοπόννη­σο με τη Στερεά Ελλάδα. Ορίζεται, ανατολικά από τα Όνεια Όρη, με υψόμετρο 580 μέ­τρα, δυτικά από τα Γεράνεια όρη, με υψόμετρο 1.435 μέτρα, βόρεια από τον Κορινθιακό κόλπο και νοτιά από το Σαρωνικό κόλπο. Το πλάτος του ανέρχεται σε 6 χιλιόμετρα, το δε ύψος του φθάνει τα 80 μέτρα πάνω από τη θάλασσα.

Η στρατηγική και οικονομική σημασία του Ισθμού είχε διαπιστωθεί από πολύ νωρίς. Οι Κορίνθιοι της αρχαϊκής εποχής έλεγχαν το εμπόριο στο Ιόνιο και στο Αιγαίο πέλαγος. Ο οίκος των Κυψελιδών ήταν εκείνος που δημιούργησε το υπόβαθρο για πλούτο και ευημερία, ενώ κατά τη διάρκεια της τυραννίας του Περιάνδρου (625-585 π.Χ.) η Κόριν­θος έφθασε στη μέγιστη ακμή της.

Η Κόρινθος στον εμπορικό τομέα επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το βορειοδυτι­κό ελλαδικό και ευρύτερο μεσογειακό χώρο. Έτσι, δημιούργησε και εκεί εμπορικούς σταθμούς και αποικίες. Στο πρώτο μεγάλο, προς δυσμάς, αποκλειστικό κύμα ίδρυσε την Κέρκυρα και τις Συρακούσες (734 π.Χ.). Αυτό έγινε, αφού νωρίτερα είχαν δημιουργηθεί σταθμοί στο Ιόνιο πέλαγος και στην Ήπειρο.

Σε μια δεύτερη φάση, οι Κυψελίδες οργάνωσαν συστηματικό αποικισμό περιοχών της Αιτωλοακαρνανίας, της Ηπείρου και των ακτών της Αδριατικής. Έτσι, στο τέλος του τελευταίου τετάρτου του 7ου αι. π.Χ. ίδρυσαν αποικίες σε προϋπάρχοντες οικισμούς. Αυτοί ήταν το Μολύκρειο και η Χαλκίς από τις δυο πλευρές του Αντιρρίου, το Ανακτόριο (625 π.Χ.), το Σόλλιο (620 π.Χ.), η Ηράκλεια (620 π.Χ.) στον Αμβρακικό κόλπο, η Λευκάς, η Αμβρακία στην περιοχή της Ηπείρου, η Επίδαμνος (626 π.Χ.) στις ακτές της Ιλλυρίας, η Απολλωνία (588 π.Χ.) στον κάτω ρου του ποταμού Αώου. Αυτές οι αποικί­ες ήταν αντικείμενο μιας συνολικότερης γεωπολιτικής στρατηγικής εκ μέρους της Κορίνθου. Οι αποικίες της Αιτωλοακαρνανίας και της Λευκάδας ήσαν απαραίτητες για τον έλεγχο της θαλάσσιας οδού προς την Ιταλία. Οι αποικίες της Αμβρακίας, της Απολλω­νίας και της Επιδάμνου εξασφάλιζαν την, από ξηρά και θάλασσα, ασφαλή επικοινωνία με την Ιλλυρία.

Έτσι η Κόρινθος, κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, έλεγχε, μέσω των αποι­κιών της, το εμπόριο της Ηπείρου, της Ιλλυρίας, και της Μεγάλης Ελλάδας. Μεταξύ των πολλών ειδών που εισήγαγε ήταν σιτηρά, ξυλεία, κτηνοτροφικά προϊόντα, μέταλλα, ενώ εξήγαγε προϊόντα χαλκουργικής, κεραμικής και άλλα. Το εμπόριο αυτό απαιτού­σε τη μόνιμη διατήρηση ισχυρού στόλου και μεγάλων λιμένων. Η τυραννία του Περιάν­δρου στην Κόρινθο (625-585 π.Χ.) ήταν εποχή μεγάλης ακμής και πλούτου. Είναι, λοι­πόν, λογικό να αποδώσουμε σε αυτόν την κατασκευή του λιμένα Λεχαίου, του Διόλκου και, κατ’ επέκταση, του λιμένα των Κεγχρεών. Και τούτο διότι η ύπαρξη των δυο λι­μένων, επέβαλε και τη σύνδεση τους, μέσω του Διόλκου, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη μεταφορά πλοίων και φορτίων από τον ένα κόλπο στον άλλο. Αυτά ήσαν μεγάλα έργα για την εποχή τους. Απαιτούσαν συνεπώς σωστό προγραμματισμό, ικανό σχεδιασμό και καλή εκτέλεση. Προϋπέθεταν οικονομική ισχύ και τεχνογνωσία.

Βιβλιογραφία: “Ο ΔΙΟΛΚΟΣ ΣΤΟΝ ΙΣΘΜΟ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ” Απόστολος Ε. Παπαφωτίου, Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π. Προλογίζει ο καθηγητής Ε.Μ.Π. Θεοδόσιος Π. Τάσιος.

Δείτε το εξαιρετικό animation Ελληνικής Παραγωγής από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας με τίτλο «Δίολκος για 1500 χρόνια»:

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.