Η πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» Γιάννα Αγγελοπούλου εμφανίστηκε στη δοξολογία στην Μητρόπολη Αθηνών και στην στρατιωτική παρέλαση φορώντας έναν ντουλαμά. Πρόκειται για το πανωφόρι του 19ου αιώνα, ένα μεγαλοπρεπές ρούχο που ολοκλήρωνε την εμφάνιση. Πρόκειται για ένα σπάνιο, εξαιρετικό ένδυμα, που φορέθηκε στα Δυτικά Βαλκάνια την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Ο ντουλαμάς που επέλεξε η Γιάννα Αγγελοπούλου είναι φτιαγμένος από τον Αριστείδη Τζονευράκη, έναν από τους τελευταίους Έλληνες ελληνοράπτες ή «τερζήδες» όπως τους έλεγαν επί Τουρκοκρατίας.
Ο κ. Τζονευράκης είναι άμεσος συνεργάτης του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, στο Ναύπλιο, με πρόεδρο – ιδρύτρια την κυρία Ιωάννα Παπαντωνίου. Δημιουργεί σχέδια και κεντήματα για το «Αριστοτέχνημα», διατηρώντας το δικό του εργαστήριο στο Αργος. Έχει μελετήσει σε βάθος τις παραδοσιακές φορεσιές και σήμερα εκμοντερνίζει την παράδοση. Έχει καταγωγή από το Ναύπλιο.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» έχει επιλέξει ενδυμασίες με έντονο το παραδοσιακό στοιχείο στις εμφανίσεις που έχει κάνει το τελευταίο διάστημα σε εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
Ποιος είναι ο Αριστείδης Τζονευράκης
Στην προσωπική πορεία του Αριστείδη Τζονευράκη η συνάντησή του το 2002 στο Ναύπλιο με τον ελληνοράπτη Κώστα ή Κωστάκη Γκίκα και στη συνέχεια με τον κόσμο του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος (ΠΛΙ) υπήρξε καθοριστική. Και ευτυχής. Έπειτα από έναν κύκλο σπουδών που διόλου δεν του είχαν κινήσει το ενδιαφέρον, ένα υπερατλαντικό ταξίδι αναζήτησης και βιοποριστικές εργασίες που ουδεμία σχέση είχαν με την παράδοση και το ένδυμα, περνώντας την πόρτα του ΠΛΙ, ο νεαρός Αριστείδης Τζονευράκης όπως λέει βρέθηκε «σε ένα πραγματικό για εμένα σχολείο, έναν παράδεισο γεμάτο θησαυρούς και ερεθίσματα.
Εκεί έλαβα τις πρώτες μου γνώσεις από τη μοναδική στην Ελλάδα, Ιωάννα Παπαντωνίου (σ.σ. ενδυματολόγο-σκηνογράφο, Πρόεδρο του ΠΛΙ). Εκεί έγινα ελληνοράπτης μαθητεύοντας πλάι στον Γκίκα, υπεύθυνο της δανειστικής ιματιοθήκης του Ιδρύματος».
«Ελληνοράπτης – Τερζής», εξηγεί, «την εποχή της Τουρκοκρατίας ήταν ένας περιοδεύων ράπτης, που έραβε και διακοσμούσε φορεσιές με δικά του σχέδια και κεντήματα από κορδόνι. Συνήθως τον φιλοξενούσε ο πελάτης στο σπίτι του με την καλύτερη περιποίηση (μαζί με τον βοηθό του, το τσιράκι), μέχρι να ολοκλη ρωθεί η παραγγελία – έναν μπορεί και δυο μήνες! Τα ελληνοραπτικά ενδύματα δεν είχαν πατρόν, το σχέδιο κοβόταν πάνω στο ύφασμα. Συνήθως όλα ξεκινούσαν από ένα βασικό φόρεμα μακρύ, «τo πουκάμισο», που πάνω του προσαρμόζονταν τα υπόλοιπα αξεσουάρ, όπως ένα γιλέκο ή ένα ζωνάρι, για να δώσουν την τελική εφαρμογή. Η αισθητική εκείνης της εποχής ερχόταν από την αρχαιότητα και τη ρωμαϊκή – βυζαντινή εποχή».
«Ο Κώστας Γκίκας, ο μέντοράς μου», συνεχίζει, «τραπεζικός υπάλληλος, ήταν ένας άνθρωπος έξω από στερεότυπα, που είχε βρει καλλιτεχνική διέξοδο καταρχήν στη χορευτική ομάδα των φίλων του ΠΛΙ. Έμαθε να ράβει μόνος υπό την καθοδήγηση της κυρίας Παπαντωνίου και με παραδείγματα από δουλειές του Φάφαλη, ενός από τους τελευταίους ελληνοράπτες από πατέρα και παππού».
Με το ενδιαφέρον του συνεχώς να μεγαλώνει για τον κόσμο της παραδοσιακής φορεσιάς, ο Αριστείδης Τζονευράκης παρακολουθεί μαθήματα πατρόν και σχεδίασης και το 2006 αποφασίζει να δοκιμάσει τις δυνάμεις του, δημιουργώντας στο Άργος το ΑριστοΤέχνημα, ένα εργαστήριο κατασκευής παραδοσιακών φορεσιών. «Ξεκινήσαμε με ένα βεστιάριο-προίκα από την Ιωάννα Παπαντωνίου, το προσωπικό της βεστιάριο από αυθεντικά κομμάτια χαμηλής μουσειακής αξίας, το οποίο συνεχώς εμπλουτίζουμε με φορεσιές αντίγραφα των αυθεντικών.
Το ΑριστοΤέχνημα είναι ένα εργαστήριο αληθινών ρούχων που μπορούν να φορεθούν σωστά και όχι περιστασιακά ως χορευτικές ή αποκριάτικες στολές», διευκρινίζει. «Το περιθώριο ανταγωνισμού, όταν ξεκινήσαμε, ήταν χαμηλό, τα περισσότερα βεστιάρια διέθεταν στολές που δεν ήταν μελετημένες – πρόχειρη δουλειά χαμηλής αισθητικής. Εμείς προσπαθήσαμε να συναντηθεί η τεχνολογία με την παλιά τεχνική σε ένα όσο το δυνατόν πιο πιστό χειροποίητο αποτέλεσμα – με σούρες, κόπιτσες, κουμπιά και φερμουάρ μόνο ως αναγκαία λύση!», καταλήγει αστειευόμενος. «Για να ωριμάσουν οι τεχνικές έπρεπε να περάσει χρόνος, έτρεξε μια δεκαετία για να τις κατακτήσω», καταλήγει.
Έχει σκεφτεί το ενδεχόμενο μιας σύγχρονης συλλογής μόδας; «Δεν γνωρίζω τον χώρο της μόδας ώστε να κινηθούμε σε επίπεδο συλλογών, δεν διαθέτουμε την υποδομή. Αλλά από το 2013 συνεργαζόμαστε με το brand Zeus+Δione.
Η σχεδιάστριά τους, η Λύδια Βουσβούνη, έχει μεγάλο χάρισμα και έχει αξιοποιήσει τα ελληνοραπτικά κοψίματα, προσθέτοντας βελτιώσεις. Από την πρώτη συνεργασία μας για την πουκαμίσα και το καφτάνι Tinos μέχρι το Argos Vest, F/W 2017, έχουμε κάνει πολλά κεντήματα σε δικές τους σειρές, τη ζώνη με κορδόνια Argos, μανσέτες πουκαμίσων κ.ά.». Υπάρχει όμως ένα σχέδιο, μια ιδέα για το μέλλον της παραδοσιακής φορεσιάς; «Βλέπω ότι οι φουστανέλες, σε διάφορες μορφές τους, ως γυναικείο ρούχο, έχουν μεγάλο ενδιαφέρον – στην Ιαπωνία, σε τμήμα νυφικών, πουλήθηκε φουστανέλα και πουκάμισο. Υπάρχει ένας κορεσμός ομοιογένειας, τα ρούχα με ταυτότητα ξεχωρίζουν.
Τα ασπρόρουχα του τσολιά, πουκάμισο και φουστανέλα, εντελώς παραδοσιακά κομμάτια, είναι ρούχα με ιστορία και βαρύτητα που μπορούν να φορεθούν με σύγχρονο τρόπο. Με μελετημένη έρευνα και ώθηση μπορούμε να προχωρήσουμε σε σωστή επιχειρηματική κατεύθυνση».
