Την ψηφιοποίηση, μεταγραφή και έκδοση της β’ γραφής της Ναυπλίας του Μιχαήλ Γ. Λαμπρινίδη αποφάσισε ο Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού Περιβάλλοντος Αθλητισμού Τουρισμού, σε συνεργασία με τον Προοδευτικό Σύλλογο Παλαμήδης, κάτοχο και “κληρονόμο ” όλου του υλικού της Ναυπλίας και γενικότερα του Μιχαήλ Λαμπρινίδη.
Την ανακοίνωση της απόφασης έκανε την Τρίτη η Πρόεδρος του ΔΟΠΠΑΤ Μαρία Ράλλη, δηλώνοντας:
«Αν και ο αόρατος εχθρός είναι παντού πλέον και μας επιβάλλει ατομική ευθύνη και ιδιαίτερη προσοχή, ο Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού Περιβάλλοντος Αθλητισμού Τουρισμού, αισιοδοξώντας σε καλύτερες μέρες, καλωσόρισε το μήνα Μάρτιο με ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. της Παρασκευής 26/02/2021 για την έναρξη διαδικασιών όσον αφορά την ψηφιοποίηση, μεταγραφή και έκδοση της β’ γραφής της Ναυπλίας του Μιχαήλ Γ. Λαμπρινίδη.
Είναι μία ακόμα συνεργασία με τον Προοδευτικό Σύλλογο Παλαμήδης, κάτοχο και “κληρονόμο ” όλου του υλικού της Ναυπλίας και γενικότερα του Μιχαήλ Λαμπρινίδη.
Ο αγώνας να κρατήσουμε την ιστορία μας ζωντανή, τη δεδομένη στιγμή βρίσκει απρόβλεπτο εμπόδιο την covid 19, εμείς όμως μαζί με όλους τους αρμόδιους φορείς και φυσικά τους συνδημότες μας θα πολεμήσουμε για να βγούμε νικητές και να χτίσουμε τη δική μας ιστορία…».
Η ιστορία της Ναυπλίας
Έχει γράψει για τη Ναυπλία του Λαμπρινίδη ο Θ. Σπαντιδέας:
Ο Μιχαήλ Λαμπρυνίδης, νομικός και πολιτικός, έγραψε την ιστορία της Ναυπλίας “από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ΄ημάς”.
Δεν θα μπω στον πειρασμό να σχολιάσω την Ιστορία του Λαμπρυνίδου… αλλά επειδή δεν γνώριζα (και εξακολουθώ να μην γνωρίζω) λεπτομέρειες για την ζωή και το έργο του τον ανακαλύπτω (όσο είνε δυνατόν) μέσα από την “ΝΑΥΠΛΙΑ”.
Λοιπόν, ο Λαμπρυνίδης εξέδωσε με προσωπική δαπάνη την “ΝΑΥΠΛΙΑ” το 1898 με 698 + ζ σελίδες από την Αθήναις “Τύποις Εκδοτική Εταιρεία” (το έργο του το είχε ολοκληρώσει από το 1885). Την ιστορική μελέτη του την αφιέρωσε στον Χαρίλαο Τρικούπη (η αφιέρωση ίσως είνε σημαντική γιατί αργότερα χρησιμοποίησε ως ιστορική πηγή τον Σπυρίδωνα Τρικούπη).
Ο Λαμπρυνίδης γεννήθηκε το έτος 1851 και, επομένως, πρόλαβε να γνωρίσει κάποιους από τους πρωταγωνιστές της μεγάλης ελληνικής επανάστασης του 1821 και κάποιους άμεσους απογόνους τους.
Το πρώτο σχόλιο που βρήκα για το έργο του Λαμπρυνίδου περιέχεται σε επιστολή που του έστειλε η Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου. Η δέσποινα τ΄Αναπλιού γεννήθηκε το έτος 1809 και πέθανε το έτος 1898 (δηλαδή την χρονιά που ο Λαμπρυνίδης εξέδωσε την “ΝΑΥΠΛΙΑ”) σε ηλικία 89 ετών.
Γράφει, λοιπόν, η Καλλιόπη: “… το ύφος θαυμάσιον και, καθώς λέγουσιν οι φίλοι μου οι Γάλλοι δεν κουράζει, αλλά με ευχαρίστησιν αναγινώσκει τις. Δεν είσαι φανατικός και διηγείσαι αληθείας (σ.σ. η ορθογραφία δική της)”.
Το σχόλιο αυτό της Καλλιόπης μου επιτρέπει να συμπεράνω ότι η Παπαλεξοπούλου ΔΕΝ είχε διαβάσει την “ΝΑΥΠΛΙΑ” και στηρίχτηκε σε όσα της είπαν οι φίλοι της οι Γάλλοι. Μου φαίνεται λογικό, κυρίως λόγω της προχωρημένης ηλικίας της Καλλιόπης…
Ας ξαναγυρίσω στην “ΝΑΥΠΛΙΑ”…
Ο Λαμπρυνίδης, ήδη από το 1898, είχε αποφασίσει να ξαναγράψει την “ΝΑΥΠΛΙΑ” (β΄ γραφή) εμπλουτισμένη με νέα στοιχεία (όσο περνούσε ο καιρός τόσο περισσότερα συνέλεγε).
Απευθύνθηκε σε διάφορους, όπως στην Βιβλιοθήκη Μαρασλή στην Οδησσό (προφανώς για χρηματοδότηση αλλά αυτή αρνήθηκε), στον λόγιο Αθανάσιο Παπαδόπουλο – Κεραμέα για πληροφορίες κλπ.
Όμως, βρήκε δύο πολύ σημαντικές πηγές: Την “Βιβλιοθήκη του Σπυρίδωνος Τρικούπη” και το αρχείο “της Δημαρχίας Ναυπλίας όπως επ΄εσχάτων”.
Μέχρι τον θάνατό του το έτος 1915, ο Λαμπρυνίδης συνέγραψε την “β΄γραφή” της “ΝΑΥΠΛΙΑΣ”, έργο που αποτελείται από 1.134 σελίδες της αρχικής Α΄ έκδοσης, εμπλουτισμένες με πυκνογραμμένες, άνισες και ανομοιογενείς χειρόγραφες σημειώσεις. Ο Λαμπρυνίδης έβλεπε στην δεύτερη αυτή εκδοτική μορφή ένα τρίτομο έργο 150 περίπου τυπογραφικών φύλλων, όπου στους δύο πρώτους τόμους θα περιελάμβανε την αναθεωρημένη (εμπλουτισμένη στην πραγματικότητα με τις χειρόγραφες σημειώσεις) “β΄γραφή” και στον τρίτο τόμο μια “επιλεκτική συναγωγή των μελετών του που είχαν ναυπλιακό ενδιαφέρον” (από τον πρόλογο στην Δ΄ Έκδοση της Ευτυχίας Λιάτα, το έτος 2000).
Ας παρακάμψω κάποια χρόνια (από τον θάνατο του Λαμπρυνίδου, το 1915 μέχρι του έτους 1949) που δεν υπήρξε κινητικότητα σχετικά με την “ΝΑΥΠΛΙΑ”.
Με το πρακτικό της 5ης Σεπτεμβρίου 1949, το Δ.Σ. του Προοδευτικού Συλλόγου Ναυπλίου “Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ” (ο Σύλλογος συνεστήθη το έτος 1946) “ανακηρύσσει την Χαρίκλεια Χαρτουλάρη Μεγάλη Ευεργέτιδα του Συλλόγου… διότι εκχωρεί εις τον Σύλλογόν μας τα δικαιώματά της επί της πνευματικής ιδιοκτησίας των έργων του αειμνήστου πατρός της των αναφερομένων εις την Ναυπλίαν, ίνα ο Σύλλογος προβή εις την επανέκδοσιν της “ΝΑΥΠΛΙΑΣ”.
Η Χαρίκλεια Χαρτουλάρη, έξι ημέρες αργότερα (!), με την 11 Σεπτεμβρίου 1949 επιστολή της, γνωρίζει στον Σύλλογο την απόφασή της να εκχωρήσει πάντα τα δικαιώματα της επί της πνευματικής ιδιοκτησίας του πατρός της, με τον όρο να εκδώσει ο Σύλλογος εντός ενός έτους την “αναθεωρημένη ΝΑΥΠΛΙΑ”.
Ας προχωρήσω, αφού όμως κάνω μια μικρή αλλά ουσιαστική διάκριση… Άλλο πράγμα είνε “η β΄γραφή” της “ΝΑΥΠΛΙΑΣ” και άλλο είνε “η επανέκδοση” της “ΝΑΥΠΛΙΑΣ”.
Λοιπόν, η Β΄ έκδοση της “ΝΑΥΠΛΙΑΣ” (όχι η έκδοση της “β΄γραφής”, η οποία ΔΕΝ έχει επιτευχθεί ως σήμερα) έγινε στις 29 Νοεμβρίου 1949 με επιμελητή τον Άγγελο Κλεισιούνη, δαπάναις του Προοδευτικού Συλλόγου Ναυπλίου “Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ”. Τώρα, πώς κάλυψε το κόστος της έκδοσης ο Σύλλογος, είνε μια ενδιαφέρουσα ιστορία που απαιτεί γραφή ιδιαίτερου κεφαλαίου (είνε, όμως, καταγεγραμμένη…).
Επανέκδοση (Γ΄ έκδοση) έγινε το έτος 1975 και πάλι με επιμέλεια του Άγγελου Κλεισιούνη και χρηματοδότηση της Στάσας Δαλαμάγκα.
Η Δ΄ έκδοση της “ΝΑΥΠΛΙΑΣ” έγινε το έτος 2000 με την χορηγία του Μεγάλου Ευεργέτη του Συλλόγου Δημητρίου Κ. Μανουσάκη και πρόλογο της Ευτυχίας Δ. Λιάτα.
