Ο Ιερός ναός του Αγίου Ιωάννη του Φακά βρίσκεται στην περιοχή του Κάμπου της Χίου με τα μεγάλα αρχοντικά και τα περιβόλια των εσπεριδοειδών, στη θέση Ψαχνά. Ήταν κτητορικός ναός κοντά στον μεγαλοπρεπή πύργο της οικογένειας Γαλάτη, μίας από τις πολλές επιφανείς και αριστοκρατικές οικογένειες της Χίου. Μέρος του πύργου διασώζεται και σήμερα βορειανατολικά του ναού. Το όνομα Φακάς προήλθε πιθανότατα από παρεπώνυμο της οικογένειας Γαλάτη. Ο Γ. Ζολώτας παραβάλλει το όνομα Φακάς με το Φεκάς=Φωκάς.
Δεν υπάρχει ασφαλής χρονολόγηση για το κτίσιμο του ναού, ο οποίος με τη σημερινή του μορφή υπήρχε το 1822. Λόγω των οικοδομικών του χαρακτηριστικών η κατασκευή του χρονολογείται το 18ο αιώνα. Σύμφωνα με μαρτυρίες στη θέση του σημερινού ναού, ίσως να προϋπήρχε άλλος παλαιότερος. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο της μονόκλιτης δρομικής βασιλικής της υπαίθρου, όπως και άλλες καμπούσικες εκκλησίες. Όλο το εσωτερικό του ναού είναι αγιογραφημένο από Χιώτη λαϊκό αγιογράφο του 18ου αιώνα.
Τα τραγικά γεγονότα των Σφαγών της Χίου το 1822 έχουν αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τους μέχρι και σήμερα στις τοιχογραφίες του ναού, στις οποίες οι φανατισμένοι Οθωμανοί ξέσπασαν την εκδικητική τους μανία. Τύφλωσαν τους αγίους αφαιρώντας τους τα μάτια με ξιφολόγχες και χάραξαν τα σώματά τους με σπάθες. Ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να δει με τα ίδια του τα μάτια το παραπάνω θέαμα.
Στην είσοδο του ναού υπάρχει τάφος ενός των κτητόρων με την επιγραφή: «ΕΝΘΑΔΕ ΚΕΙΤΑΙ Ο ΔΟΥΛΟΣ / ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΠΑΝΔΙΑΣ Σ. ΓΑΛΑΤΗΣ / ΓΕΝΝΗΘΕΙΣ Τῼ 1819 ΙΟΥΛΙΟΥ 15 / ΚΑΙ ΤΕΛΕΥΤΗΣΑΣ ΤΗ 17 / ΙΑΝΝΟΥΑΡΙΟΥ 1860».
Ο Άγιος Ιωάννης Φακάς πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου, εορτή της Αποτομής της Κεφαλής του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου ή Βαπτιστού.
Δείτε το σχετικό βίντεο του Konstantinos Mil. Anagnostou (chiosphotos):
