Ο αρχαιολογικός χώρος του Ασκληπιείου της Επιδαύρου και το μοναδικό Αρχαίο Θέατρο αποτελεί πρώτη επιλογή των επισκεπτών της Αργολίδας.
Απέχει από το Ναύπλιο 30 περίπου χιλιόμετρα και 4 χιλιόμετρα από το Λυγουριό.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Ασκληπιείου από το 1988 περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Το όνομα Επίδαυρος της δόθηκε από τον τρίτο κατά σειρά άρχοντά της, που ήταν και ήρωας της Επιδαύρου, τον Επίδαυρο, γιο του Άργους και της Ευάδνης.
Σύμφωνα με τον Όμηρο πήρε ο Επίδαυρος μέρος στον Τρωικό Πόλεμο και είχε ως αρχηγούς τον Ποδαλείριο και το Μαχάονα, που ήταν γιοι του Ασκληπιού.
Η Επίδαυρος πήρε μέρος στους Μηδικούς Πολέμους και υπήρξε σύμμαχος των Σπαρτιατών στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Σημειώνεται μάλιστα και ο Επιδαύριος Πόλεμος, που έγινε μεταξύ αυτών και των Αργείων συμμάχων των Αθηναίων. Γίνεται μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας το 243 π.Χ.
Στο πλαίσιο μιας πανάρχαιης λατρείας αναπτύχθηκε στον τόπο αυτό από τον 6ο π.Χ. αι. κ.ε. η θεραπευτική τέχνη και το ιερό θεωρήθηκε στον αρχαίο κόσμο κοιτίδα της ιατρικής επιστήμης. Τον 4ο π.Χ. αιώνα κοσμήθηκε με λαμπρά κτίρια, όπως ο ναός του Ασκληπιού και η Θόλος. Το καλά διατηρημένο θέατρο του ιερού ήταν ήδη στην αρχαιότητα περίφημο για την τελειότητα και την αρμονία του.
Το αρχαίο θέατρο είναι το καλύτερα σωζόμενο και ασφαλώς το πιο εντυπωσιακό σήμερα μνημείο του ιερού της Επιδαύρου. Η κατασκευή του τοποθετείται περί τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. και σύμφωνα με τον αρχαίο περιηγητή Παυσανία (2ος αι. μ.Χ.) είναι έργο του αρχιτέκτονα Πολύκλειτου.
Ο Πολύκλειτος σύμφωνα με τον περιηγητή έχτισε και την περίφημη θόλο στο ιερό του Ασκληπιού.
Το φημισμένο αρχαίο θέατρο αποτελείται από την κυκλική ορχήστρα στο κέντρο, όπου έπαιζαν οι ηθοποιοί και ο χορός και από το κοίλο, το ημικυκλικό δηλαδή τμήμα γύρω από μέρος της ορχήστρας με τα καθίσματα για τους θεατές. Απέναντι από το κοίλο και πίσω από τον κύκλο της ορχήστρας βρίσκεται το μακρόστενο κτίριο της σκηνής. Η σκηνή εξυπηρετούσε τους ηθοποιούς, εκεί φυλάσσονταν τα απαραίτητα για τη λειτουργία του θεάτρου, ενώ η πρόσοψη της αποτελούσε το σκηνικό πλαίσιο των παραστάσεων. Στο κέντρο της ορχήστρας υπάρχει στρογγυλός βωμός, η θυμέλη, αφιερωμένος στον Διόνυσο. Η λατρεία του Διονύσου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη γέννηση του αρχαίου δράματος, της τραγωδίας δηλαδή και της κωμωδίας, στην Αθήνα τον 6ο αι. π.Χ.
Η είσοδος των θεατών γινόταν από δυο μεγάλα και εντυπωσιακά θυρώματα στα πλάγια της σκηνής και μεταξύ αυτής και του κοίλου. Το κοίλο είναι χωρισμένο σε δύο τμήματα, το κατώτερο με τριάντα τέσσερις σειρές καθισμάτων και το ανώτερο με είκοσι μία σειρές. Τα δύο τμήματα χωρίζονται από έναν πλατύ διάδρομο.
Η χωρητικότητα του θεάτρου εκτιμάται ότι έφτανε τους 13.000 με 14.000 θεατές. Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του είναι ο τοπικός γκρίζος και κόκκινος ασβεστόλιθος για το κοίλο, και ο μαλακός πωρόλιθος για τη σκηνή.
Η ύπαρξη και λειτουργία του θεάτρου στο ιερό του Ασκληπιού συνδέεται άμεσα με τη λατρεία του θεού-γιατρού της αρχαιότητας. Ξέρουμε ότι στις γιορτές προς τιμήν του θεού γίνονταν αγώνες στο ιερό, τόσο γυμναστικοί όσο και μουσικοί και δραματικοί. Στους δραματικούς αγώνες διαγωνίζονταν ποιητές που είχαν συνθέσει έργα και τα παρουσίαζαν μπροστά στο κοινό. Παράλληλα γίνονταν απαγγελίες ποιημάτων, ενώ πιθανότατα και οι μουσικοί διαγωνισμοί γίνονταν στο θέατρο. Στο θέατρο σήμερα πραγματοποιούνται τους θερινούς μήνες, θεατρικές παραστάσεις ποιότητας.
Ένα εντυπωσιακό στοιχείο του θεάτρου είναι η έξοχη ακουστική του. Αυτό οφείλεται στον σχεδιασμό του που έχει γίνει ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο, προκειμένου και οι θεατές που κάθονται στις πιο απομακρυσμένες θέσεις στο ανώτερο τμήμα του κοίλου να ακούν άνετα ό,τι λέγεται στην ορχήστρα. Το θέατρο ανασκάφηκε από τον Π. Καββαδία το 1881. ο οποίος προχώρησε και σε τμηματικές αναστηλώσεις (ανατολικός πυλώνας). Το διάστημα 1954-1963 ο Α. Ορλάνδος αναστήλωσε το προσκήνιο του θεάτρου. Η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου αναστήλωσε το θύρωμα της δυτικής παρόδου και την τελευταία δυτική κερκίδα του άνω τμήματος του θεάτρου (1988-1999), αποκατέστησε τους αρχαίους αγωγούς απορροής των ομβρίων (1992-2007) και εφαρμόζει πρόγραμμα αποκατάστασης διαταραγμένων τμημάτων του κοίλου και μερικής αποκατάστασης του σκηνικού οικοδομήματος (2008 κ.ε.).
Το τοπίο που περιβάλλει τον αρχαιολογικό χώρο Επιδαύρου προκαλεί δέος, όπως φαίνεται και στο παρακάτω πρόσφατο βίντεο του GEOPAHAS:
