Βλαισός μέγας δάκτυλος είναι η προοδευτική παραμόρφωση του ποδιού, όπου το 1ο μετατάρσιο παρεκκλίνει προς την έσω πλευρά του ποδιού δημιουργώντας την χαρακτηριστική διόγκωση – εξόστωση (κότσι) και το μεγάλο δάκτυλο παρεκκλίνει προς την έξω πλευρά του ποδιού. Είναι η συχνότερη παραμόρφωση του ποδιού και είναι συχνότερη στις γυναίκες ενώ είναι δυνατό να υπάρχει και στην παιδική-εφηβική ηλικία.
του Αναστάσιου Κουτρουφίνη*
Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του έχει η χρήση στενών υποδημάτων, η ύπαρξη κληρονομικότητας, η πλατυποδία και ο υπερπρηνισμός του ποδιού, ενώ σε ένα σημαντικό ποσοστό των περιπτώσεων δεν βρίσκεται κάποιος προδιαθεσικός παράγοντας.
Ο βλαισός μέγας δάκτυλος είναι σύνθετη παραμόρφωση και μπορεί να επηρεάσει την λειτουργία όλου του πρόσθιου ποδιού. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι ο πόνος κατά την βάδιση και ορθοστασία, η μεταταρσαλγία, η καυσαλγία, οι επώδυνοι τύλοι (κάλοι) , συμπτώματα από τα άλλα δάκτυλα, ενώ υπάρχει και σημαντική δυσκολία στην ανεύρεση κατάλληλων υποδημάτων. Σε ένα ποσοστό των περιπτώσεων μπορεί να μην υπάρχει πόνος αλλά μόνο ερεθισμός της εξόστωσης από την τριβή της στα υποδήματα.
Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει κατάλληλα υποδήματα με ευρύχωρο πρόσθιο τμήμα, ορθοτικά (πάτοι), προθέματα ανάμεσα στα δάκτυλα και φαρμακευτική αγωγή με παυσίπονα. Όμως δεν διορθώνει, ούτε σταματά την εξέλιξη της παραμόρφωσης, αλλά έχει στόχο την βελτίωση των συμπτωμάτων όσο είναι δυνατό.
Η χειρουργική θεραπεία προτείνεται όταν τα συμπτώματα και η παραμόρφωση επιδεινώνονται και δεν θα πρέπει να γίνεται μόνο για αισθητικούς λόγους. Η επέμβαση έχει στόχο την διόρθωση των παραμορφώσεων του μεγάλου δακτύλου καθώς και των άλλων δακτύλων με τελικό στόχο την επαναφορά της αρχιτεκτονικής του ποδιού, την πλήρη λειτουργικότητα και την ύφεση των συμπτωμάτων. Δεκάδες τεχνικές έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, γεγονός που αναδεικνύει την δυσκολία να αντιμετωπιστούν όλες οι περιπτώσεις ικανοποιητικά με ένα μόνο είδος επέμβασης. Πιο πρόσφατα έχουν εξελιχθεί τεχνικές μειωμένης και ελάχιστης παρεμβατικότητας – διαδερμικές. Οι τεχνικές ελάχιστης παρεμβατικότητας σίγουρα προσφέρουν καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις καθώς η λανθασμένη χρήση τους οδηγεί σε βαριές επιπλοκές.
Η επέμβαση για βλαισό μέγα δάκτυλο χρειάζεται προσεκτικό σχεδιασμό και εξατομικεύεται ανάλογα με την βαρύτητα των παραμορφώσεων και άλλες συνοδές καταστάσεις όπως αρθρίτιδα, πλατυποδία ή υπερκινησία των αρθρώσεων. Η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής και η σωστή εκτέλεση της επέμβασης είναι πολύ σημαντικές για την ελαχιστοποίηση του ποσοστού υποτροπής της πάθησης. Η χρονική στιγμή που θα αποφασιστεί για την επέμβαση είναι επίσης σημαντική διότι μικρότερης βαρύτητας παραμορφώσεις διορθώνονται ευκολότερα και έχουν καλύτερα αποτελέσματα.
Η επέμβαση πραγματοποιείται με ραχιαία ή γενική αναισθησία και η διάρκεια της νοσηλείας είναι μια ημέρα αλλά σε επιλεγμένες περιπτώσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί και χωρίς νοσηλεία (day clinic). Διενεργείται αφαίρεση της εξόστωσης (κότσι), κατάλληλη οστεοτομία και οστεοσύνθεση στο πρώτο μετατάρσιο, εξισορρόπηση των μαλακών μορίων και διορθωτικές επεμβάσεις στα άλλα δάκτυλα σε περίπτωση που συνυπάρχουν και εκεί παραμορφώσεις. Ο ασθενής μπορεί να βαδίσει μετά την επέμβαση με ειδικό μετεγχειρητικό υπόδημα και λαμβάνει αναλγητική αγωγή. Θα πρέπει να ακολουθηθεί πιστά το μετεγχειρητικό πρωτόκολλο κινητοποίησης ώστε να αποφευχθούν επιπλοκές με την πώρωση της οστεοτομίας και την επούλωση των μαλακών μορίων.
*Ο Αναστάσιος Κουτρουφίνης MD,MSc είναι Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Άργους 52, Ναύπλιο. Τηλ. 27520 26265, 6979 412538
