Πάνε 9 χρόνια από την 17η Ιανουαρίου 2012, μια μέρα που είχε πολλά κοινά με τη σημερινή: Είχαν προηγηθεί χιονοπτώσεις, ενώ η θερμοκρασία ήταν ακόμη χαμηλότερη καθώς στη Φλώρινα το θερμόμετρο του σταθμού του ΕΑΑ κατέγραψε ελάχιστη τιμή τους -16.4 βαθμούς, ενώ στη Τρίπολη το θερμόμετρο του σταθμού της ΕΜΥ έδειχνε -8.4 βαθμούς. Την ίδια μέρα στα Σκόπια και ειδικότερα στη Bitola είχαμε -27°C. Μέχρι εδώ φυσιολογικά , όμως….
Στην Κεχρωτή Αρκαδίας την ίδια μέρα, δηλαδή στις 17 Ιανουαρίου του 2012 το θερμόμετρο έδειχνε ελάχιστη θερμοκρασία -35.3 °C!
Πώς θα μπορούσε μια περιοχή που δεν απέχει πολύ από την Τρίπολη να δείχνει τόσο χαμηλές τιμές; Πώς γίνεται μάλιστα αυτές οι τιμές να ξεπερνούν τα απόλυτα ελάχιστα που δημιουργούνται συνήθως στα οροπέδια του Νευροκοπίου; Υπήρχε μήπως κάποιο σφάλμα στον σταθμό του ΕΑΑ;
Όχι. Η μέτρηση ήταν σωστή και υπάρχει φυσική εξήγηση γιατί συνέβη αυτό το φαινόμενο.
Τι είναι οι δολίνες
Οι δολίνες, όπως αναφέρει το https://hikingexperience.gr είναι φυσικοί σχηματισμοί που προκύπτουν σε υψίπεδα και γενικότερα σε οροσειρές λόγω της καταβύθισης του εδάφους. Οι σχηματισμοί αυτοί έχουν συνήθως μικρή έκταση και περικλείονται από υψηλότερες ράχες, που τις απομονώνουν από την ευρύτερη ατμοσφαιρική κυκλοφορία. Έτσι, χαρακτηρίζονται από μακρές περιόδους παγετού (ιδιαίτερα όταν επικρατούν καλές καιρικές συνθήκες) και από ακραίες τιμές ελαχίστων θερμοκρασιών.
Πριν από λίγες ημέρες είχαμε γράψει ένα άρθρο σχετικά με τα απόλυτα ρεκόρ ελαχίστων θερμοκρασιών που σημειώθηκαν στην Ισπανία με τιμές που έφτασαν τους -34.1 °C στις 6 Ιανουαρίου 2021 -τη χαμηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε ποτέ στην Ιβηρική- λόγω ενός ιδιαίτερου φαινομένου που καλείται Cold Αir Pool ή φαινόμενο Ψυχρής Δολίνης. Το ίδιο συνέβη και στην Κεχρωτή Αρκαδίας ακριβώς πριν από 9 χρόνια!
Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε στον παραπάνω χάρτη οι παρακείμενες ελάχιστες θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλότερες στην κορυφή του βουνού , περί τους στους -14.3 βαθμούς Κελσίου, ενώ πολύ κοντά στην περιοχή του σταθμού συνέβη αυτό το “παράξενο φαινόμενο , η θερμοκρασία έπεσε πάρα πολύ . Την αίθρια νύχτα που προηγήθηκε αυτού του θερμοκρασιακού ελαχίστου το έδαφος ήταν χιονοσκεπές, ο πυκνός και ψυχρός αέρας βυθίστηκε προς το κοίλωμα της περιοχής που βρισκόταν ο σταθμός , κάτι που συμβαίνει πολύ συχνά στα οροπέδια. Το φαινόμενο στη συγκεκριμένη δολίνη παρατηρήθηκε στον νυχτερινό ξάστερο ουρανό , όπου πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις δημιουργούνται έντονες αναστροφές της θερμοκρασίας. Αν δεν υπάρχει άνεμος, όπως στην περίπτωσή μας , αυτό το γεγονός βοήθησε ον κρύο αέρα να βυθιστεί προς τα κάτω και να γίνει ακόμη πιο κρύος στο βάθος της κοιλάδας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι παρατηρήθηκε μέσα σε 4 ώρες, πτώση της θερμοκρασίας κατά 20 βαθμούς παρακάτω από τις τιμές των θερμοκρασιών των παρακείμενων μετεωρολογικών σταθμών!
Τα θερμοκρασιακά ρεκόρ στις δολίνες
Η δολίνη της Κεχρωτής έχει υψόμετρο βάσης 1613 μέτρα και υψόμετρο χείλους 1646 μέτρα, ενώ περικλείεται από ράχες με υψόμετρο 1700-1800 μέτρα. Η έκτασή της στο χαμηλότερο σημείο εισόδου/εξόδου είναι 280 στρέμματα από τα οποία τα 90 είναι δασωμένα. Στο μέσο υψόμετρο των 1628 μέτρων η έκταση της δολίνης είναι 112 στρέμματα. Ο συνδυασμός του υψομέτρου με το ξεχωριστό ανάγλυφο δίνει στη δολίνη της Κεχρωτής μοναδικά θερμοκρασιακά χαρακτηριστικά, όπως αποδεικνύεται και από τα στοιχεία του αυτόματου μετεωρολογικού σταθμού που έχει εγκατασταθεί στην περιοχή.
Στις 17/1/2012, ο σταθμός κατέγραψε την εξωπραγματική ελάχιστη θερμοκρασία των -35,3ºC, ενώ στις 26/1/2011 καταγράφηκε η πολική ελάχιστη θερμοκρασία των -32,5ºC , ανάλογη τιμή με της Ισπανίας και έτσι αι οι δυο αυτές θερμοκρασίες αποτελούν ρεκόρ ελαχίστων θερμοκρασιών για τα Ελληνικά δεδομένα. Θα συμπλήρωνα μέχρι στιγμής.
Εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες έχει καταγράψει και ένας ακόμη μετεωρολογικός σταθμός που είναι εγκατεστημένος σε μια άλλη δολίνη, στη θέση Μαυροχούνες, που βρίσκεται στο δυτικό Μαίναλο σε υψόμετρο 1.400 μέτρων, έκτασης περίπου μισού τετραγωνικού χιλιομέτρου, γυμνή από βλάστηση σε μεγάλη έκταση, με δάση από έλατα στις ράχες της. Σύμφωνα με τις καταγραφές, το θερμόμετρο στις 26/1/2011 έδειξε -22,6°C στις 03:20 τα ξημερώματα ( συν 1,5°C μέγιστη το μεσημέρι την ίδια μέρα) και στις 27/1/2011 -23,7°C στις 06:20 το πρωί ( -4°C μέγιστη).
