Η αλήθεια είναι τόσο σπάνια, που είναι υπέροχο να τη λες…Έμιλυ Ντίκινσον
Ο άνθρωπος στις μέρες μας εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και εκφράζεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους τόσο απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό, όσο και στους ανθρώπους γύρω του, ακολουθώντας το δίπολο αλήθεια-ψέμα. Να πει κανείς την αλήθεια στον εαυτό του και να υποστεί τις συνέπειες όποιες και αν είναι αυτές ή να τον κοροϊδέψει δικαιολογώντας πρόσωπα και καταστάσεις? Να πάρει το ρίσκο της ευθύνης και να πει την αλήθεια ή να χαμηλώσει το κεφάλι και να υποκριθεί ότι δεν συμβαίνει απολύτως τίποτα? Αναζήτηση της αλήθειας ή εξαπάτηση μέσω του ψεύδους? Αλήθεια ή ψέμα? Ποιο από τα δύο ορίζει τις επιλογές μας? Γνωρίζουμε συνειδητά άραγε πότε λέμε ψέματα ή πότε αλήθεια στον ίδιο μας τον εαυτό?.
Επιδιώκουμε να έχουμε σχέσεις που να βασίζονται στην ειλικρίνεια, όμως εμείς οι ίδιοι εθελοτυφλούμε κάποιες φορές και λέμε ψέματα στον εαυτό μας. Και ενώ συνεχώς αποδοκιμάζουμε το ψέμα στη ζωή και στις σχέσεις μας, τελικά καταλήγουμε να το επιλέγουμε πιο συχνά εξαπατώντας φυσικά πρώτα τον εαυτό μας και στη συνέχεια τους γύρω μας.
Παλεύουμε με νύχια και με δόντια να ισορροπήσουμε τον εσωτερικό μας ψυχικό κόσμο με την εξωτερική κοινωνική μας διάσταση. Προσπαθούμε να ανακαλύψουμε την πολυδιάστατη ψυχική μας ταυτότητα ακροβατώντας στο τεντωμένο σχοινί της λογικής, ακολουθώντας πότε την αξία της αλήθειας και πότε την τέχνη του ψεύδους. Στο σημείο αυτό βρίσκεται και η αδυναμία να κατανοήσουμε σε βάθος την ύπαρξη μας. Καλούμαστε κάθε φορά να επιλέξουμε ένα στρατόπεδο, μια πλευρά, η οποία θα μας βοηθήσει να κατακτήσουμε αυτό που θέλουμε, γι αυτό και πολλές φορές υιοθετούμε συμπεριφορές, αντιγράφουμε σκηνικά και υποδυόμαστε ρόλους, με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουμε ποιοι πραγματικά είμαστε.
Καθημερινά, παλεύουμε να ανακαλύψουμε το μέσα μας και να διασώσουμε το έξω μας, αυτό που ονομάζουμε εικόνα, βιτρίνα, είδωλο. Αγωνιούμε να ενωθούμε με τον πραγματικό μας εαυτό και να συνυπάρξουμε με τους άλλους. Μονολογούμε χωρίς να ακούμε πραγματικά αυτά που λέμε και αυτοαναιρούμε τη δυναμική της επικοινωνίας και του διαλόγου με τους ανθρώπους γύρω μας, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ολοένα και μεγαλύτερη μοναξιά. Αδυνατούμε να πάρουμε στα σοβαρά την αλήθεια που δίνει νόημα στην ίδια την ζωή και στην αξία του ανθρώπου να αισθάνεται, να πράττει και να δημιουργεί, έτσι καταφεύγουμε στην επιθυμία απόδρασης και διαφυγής από τον κλοιό της ευθύνης που φέρει ο άνθρωπος για τον ίδιο του τον εαυτό, μέσω του ψεύδους.
Αντίθετα προς τις αρετές και τις αξίες με τις οποίες ο άνθρωπος θα μπορούσε να πορευτεί σε συμφωνία με τον εαυτό του και σε συνεργασία με τους συνανθρώπους στη ζωή του, εκείνος στιγματισμένος από την διχοτόμηση καλού-κακού, αλήθειας- ψεύδους, εγώ-εμείς, μέσα-έξω, συναίσθημα-λογική, προβάλλει εν τέλει προς τα έξω ένα προσωπείο για ιδία χρήση. Μια μάσκα, μια νοητική κατασκευή που παίρνει μορφή μέσω της ύλης, ένα προσποιητό κατασκεύασμα. Μια περσόνα, μια ιδεατή καλοσχηματισμένη προβολή του εγώ, μια εξωτερική αντανάκλαση σε μια εσωτερική αντίδραση. Ένα είδος κουκουλώματος για να κρύψουμε το γυμνό μας πρόσωπο, την προσωπική μας αλήθεια, την απύθμενη και ανατριχιαστική ασχήμια της ψυχής μας. Αυτήν την πλευρά του εαυτού μας που υπηρετεί το ψεύδος, το ψέμα και την υποκρισία, που κάνουν ακόμα πιο εμφανή την έλλειψη περιεχομένου του εαυτού μας. Μια χάρτινη, γυάλινη, πλαστική, λεκτική, συναισθηματική, μα πάνω απ όλα άψυχη βιτρίνα, όπου εκθέτουμε επιλεκτικά και περιορισμένα μόνο όσα κρίνουμε αναγκαία ότι δεν θα παραμορφώσουν ακόμα περισσότερο το είδωλο που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε για να πιστέψουμε ότι είμαστε τελικά κάποιοι και ότι έχουμε αξία σαν άνθρωποι. Μόνο που ακολουθήσαμε τον εύκολο τρόπο, που αποδεικνύεται και ο λανθασμένος. Γιατί το ψέμα δεν έχει καμία αξία στη ζωή μας, ή αν υποθέσουμε ότι έχει, τότε είναι μηδαμινή, ασήμαντη, σχεδόν τιποτένια και μιαρή για τον άνθρωπο. Επομένως, το ψέμα δεν θα έπρεπε να αποτελεί επιλογή, αλλά καταδικαστέα πράξη εξαπάτησης για την ψυχή του ανθρώπου.
Συνειδητή ή ασυνείδητη η προσποίηση αυτή στον εαυτό μας και στους άλλους, μας οδηγεί στο να συναινούμε να υποδυόμαστε και άλλους ρόλους, να πλαστογραφούμε νέες συμπεριφορές, να αντιγράφουμε συνήθειες, να νοθεύουμε τα συναισθήματα μας, να διαστρεβλώνουμε τις σκέψεις μας, δήθεν για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας προδίδοντας τον. Η διχοτόμηση αυτή μας έχει κάνει φοβικούς απέναντι στην αλήθεια και άπληστους απέναντι στα ψέματα. Και αυτή είναι η μέγιστη τυραννία της ψυχής μας. Μέσα μας να αισθανόμαστε ένα ακόρεστο συναισθηματικό κενό το οποίο δεν μπορούμε να καλύψουμε όσα προσωπεία και αν φορέσουμε και έξω μας να προβάλλουμε μια υποκριτική αίσθηση ανεπάρκειας, την οποία την ωραιοποιούμε με τα ψέματα μας. Είναι γεγονός ότι δεν έχουμε διδαχτεί να λέμε την αλήθεια, όμως, για κάθε λόγο που είμαστε έτοιμοι να πούμε ψέματα, σίγουρα μπορούμε να εφεύρουμε εκατοντάδες καλύτερους και πιο χρήσιμους λόγους για να πούμε την αλήθεια σε κάποιον ακόμα και στον ίδιο μας τον εαυτό. Αξίζει να προσπαθήσουμε…
Πουλάκου Αντωνία
Πτυχιούχος ΦΠΨ-Ψυχολογίας
Επικοινωνία : tonia1812@hotmail.gr
